پوشش های ضد خوردگی پوشش‌هایی هستند که به‌منظور ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی فلزات به‌کاربرده میشوند و کار همه آنها این است که سطح جسم را از نفوذ ماده خورنده همچون اکسیژن، سولفید هیدروژن و دی‌اکسید کربن و یا قرارگیری در برابر انواع مواد شیمیایی محیطی یا صنعتی در امان نگه دارند.این پوشش ها انواع و اقسام مختلفی داشته که در ادامه به هر کدام آنها می پردازیم.
انواع پوشش های ضد خوردگی
موادی مانند اسیدها، قلیاها، نمک‌ها و حلال‌ها به‌تنهایی و یا توأمان با یکدیگر منجر به خوردگی سطح میشود.از آنجایی که مواد خورنده دامنه وسیعی دارند انواع مختلفی ازپوشش های ضد خوردگی به وجود آمده است.
برخی از مهم ترین این مواد در موارد زیر خلاصه می شود:
*پوشش های سرامیکی همچون کاشی و ملات مقاوم‌به‌اسید و باز
*آجرها
*پوشش‌های رزینی
*پوشش های کامپوزیتی
*پوشش های پلیمری
*ورق‌های ترموپلاست
*مواد ضد خوردگی آندی، کاتدی و عمومی و…
پوشش های سرامیکی:از این پوشش ها بر روی فلزات و آلیاژهای آهنی ( فولادها و چدن ها ) و آلیاژهای غیر آهنی استفاده میشود و باعث محافظت از آنها در برابر خوردگی و اکسیداسیون در دماهای بالا میشوند.
از این نوع پوشش دهی برای کاربرد های ویژه مانند مقاومت به سایش ، مقاومت شمیایی ، مقاومت الکتریکی و مقاومت حرارتی استفاده می شود. از پوشش دهی سرامیکی در کاربردهایی نظیر تجهیزات کوره های عملیات حرارتی دمای بالا ، تجهیزات رآکتورهای شیمیایی ، مبدل های حرارتی استفاده می شود.
آجرها: کاشي يا آجرهاي ضد خوردگي با دارا بودن مقاومت هاي شيميايي، مکانيکي و سايشي بسيار بالا و تخلخل فراوان پايين به منظور پوشش مخازن، کانال‌ها، پيت‌ها ، فونداسيون‌ها، کانال‌ها، سامپ‌ها ، جدار کوره‌ها ، دودکش‌هاي صنعتي، کف‌هاي حفظ کننده و انتقال‌دهنده مواد شيميايي خورنده طراحي و ايجاد شده هست.
پوشش های رزینی:
بسته به کار و محیط کاری ،بسیاری از مشاغل به پوشش ضد خوردگی و کفپوش مقاوم در برابر مواد شیمیایی احتیاج دارند.اکثر کفپوش های تجاری و صنعتی مقاوم در برابر مواد شیمیایی که در بازار موجود هستند بر پایه رزین اپوکسی هستند.
کفپوش های مقاوم در برابر مواد شیمیایی مزایایی دارند:
1_سطح بهداشتی و تمیز:سطحی کاملا صاف در اختیار شما قرار میدهد و به راحتی قابلیت تمیز کردن دارند.
2_سختی پوشش ضد خوردگی:اپوکسی یکی از سخت ترین موادی است که میتوانید روی زمین محیط خود نصب کنید و بدون اینکه در برابر فشارهای شدید از جمله ماشین های سنگین مانند لیفتراک و تجهیزات متحرک آسیب ببیند ، مقاومت کند.
3_طول عمر:انتظار می رود با مراقبت و نگهداری مناسب ،پوشش های مقاوم در برابر مواد شیمیایی برای بتن حداقل به اندازه یک دهه دوام بیاورند.با توجه به برخی از مشاهدات برخی از کفپوش های اپوکسی بیش از 20 سال با حداقل بازسازی یا تعمیر دوام آورده اند.
4_رنگ بندی و سبک های متنوع:کفپوش های اپوکسی مقاوم در برابر مواد شیمیایی را میتوان به گونه ای طراحی کرد که جذابیت و زیبایی را به محیط شما بیاورد.
پوشش اپوکسی محصولی دو جزئی بر پایه رزین اپوکسی اصلاح شده بدون حلال و غیرسمی است که به عنوان پوشش سطوح بتنی و داخل مخازن مورد استفاده قرار می گیرد تا برای نگهداری آب، اسیدها، برخی مشتقات نفتی، چربی ها، لبنی ها، آب سخت و خورنده های دیگر قابل استفاده باشند.
پوشش های کامپوزیتی:
انواع رایج پوشش های کامپوزیتی در صنعت سه دسته کامپوزیت های زمینه پلیمری و زمینه فلزی وزمینه سرامیکی شامل میشوند.با توجه به پایداری بسیار زیاد کامپوزیت‌های پایه پلیمری و مقاومت بسیار خوب آنها در محیط های خورنده، این کامپوزیت‌ها، کاربردهای وسیعی در صنایع دریایی پیدا کرده اند که از آن جمله میتوان به ساخت بدنه قایق‌ها و کشتی‌ها و تأسیسات فراساحلی اشاره داشت. ساخت بدنه هواپیما، ساخت پره‌های توربین بادی و پره‌های هلی کوپتر و پوشش رادار هواپیما از کاربردهای کامپوزیت در صنعت هوافضا است.
پوشش های پلیمری:
از این پوشش ها برای کاربردهای گوناگون استفاده میشود:
1_برای حمل و نقل که این پوشش ها معمولا نقش عملکردی حفاظتی، تزئینی و یا زیبایی شناختی برای وسایل نقلیه (خودرو، قطار، هواپیما و غیره) دارند.
2_در محیط زندگی از این پوشش ها برای محافظت و ایمنی استفاده میشود.برای مثال با داشتن پوشش سخت و خاصیت ضدخش خوب برای کابینت های آشپزخانه ها ،رویه میز و سایر وسایل استفاده میشوند.
3_این پوشش تماس با باکتری ها و ویروسها را کاهش میدهد و باعث مراقبت های بهداشتی میشود مثلا در کانترها.
4_با هدف عملکردی و تزیینی در وسایل الکترونیکی مانند تلفن های همراه و لپتاپ ها کاربرد دارند.
5_این پوشش ها در مواد غذایی و آرایشی به عنوان محافظ و مانع عمل می کنند.
6_ پوشش های ضد بازتاب بر روی پنل های خورشیدی اعمال می شوند تا از افت راندمان ناشی از بازتاب جلوگیری شود و به عنوان حوزه انرژی هستند.
7_در فرآیند های صنعتی مانند خطوط لوله برای انتقال گاز و سیالات و یا غشاها جهت جداسازی/ تصفیه اجزای خاص به عنوان محافظ عمل می کنند.
پوشش ترموپلاست:
این نوع چسب‌کننده‌های رنگ، محلول‌های ساده‌ای از رزین‌ها یا پلیمرهای مختلف هستند که در حلال های مناسب حل شده‌اند و به‌ویژه برای کارهای تعمیر و نگهداری مناسب هستند.
مواد ضدخوردگی آندی:
این ترکیبات همانطور که از نام آنها پیداست با تشکیل یک لایه محافظ در آند از اکسید شدن فلز طی واکنش اکسیداسیون جلوگیری می کنند و در محافظت از لوله و مخازن فلزی موثر هستند.
مواد ضدخوردگی کاتدی:
این مواد با تشکیل لایه محافظ در کاتد شدت خوردگی را کاهش داده و از فلزات محافظت می کنند.
مواد ضدخوردگی عمومی:
این ترکیبات با ایجاد یک پوشش محافظ بر روی کلیه سطوح اعم از آند و کاتد باعث کاهش شدت و سرعت خوردگی اجسام و فلزات می شوند. بیشترین کاربرد مواد مهارکننده خوردگی در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی است تا تاسیسات این صنایع در برابر آسیب ناشی از مواد شیمیایی و عوامل محیطی حفظ شوند و از نشت ترکیبات به محیط زیست جلوگیری شود.
انتخاب هر یک از این پوشش‌ها، منوط به تجربه و شناخت ماهیت مواد و پوشش‌ها است.در انتخاب انواع پوشش ضد خوردگی باید به مواردی چون: نوع ماده خورنده و غلظت آن، دمای محیط، وضعیت بستر، تنش های مکانیکی و حرارتی توجه نمایید.
مزایای استفاده از پوشش های ضد خوردگی
*محافظت از سطح در برابر خوردگی، سایش، رطوبت، ضربه و دیگر آسیب های احتمالی
*چسبیدن به انواع سطوح بتنی، فلزی، کامپوزیتی و چوبی به دلیل داشتن استحکام مکانیکی و قدرت چسبندگی بالا
* به دلیل بالا بودن انعطاف پذیری پوشش ضد خوردگی قابلیت استفاده به عنوان درزگیر را دارد.
*دارای قدرت جذب پایین و مقاومت بالا در برابر حرارت و حریق *دارا بودن قابلیت اسپری شدن و خشک شدن سریع پس از اسپری
کاربردهای پوشش ضد خوردگی
1_با توجه به استفاده فراوان از مواد اسیدی، بازی و قلیایی، برای عایق کردن کف و دیوارهای مکان های تولید دارو از پوشش ضد خوردگی استفاده می کنند.
2_عایق های خوردگی بنزوتریازول از خوردگی و رنگ گرفتن سطوح مس نیز جلوگیری می کند.
3_از آنجا که فاضلاب های صنعتی و غیر صنعتی حاوی مقادیر زیادی از مواد شیمیایی خورنده می باشند، از پوشش های ضدخوردگی به عنوان عایق بر سطح کانال ها و لوله های فاضلاب، تصفیه خانه ها و حوضچه های بازیافت استفاده می شود.
4_اکثر واحدهای صنعتی که با مواد شیمیایی سرو کار دارند، با مشکل خوردگی به وفور روبرو می شوند. به عبارتی پوشش های ضد خوردگی امری بسیار ضروری برای این صنایع قلمداد می شود.
5_برای کاهش اثرات اسیدی از آمین های فرار به عنوان پوشش ضدخوردگی در دیگ های بخار استفاده می شود.
6_پوشش های خوردگی معمولاً به صورت مخلوط با رنگ استفاده می شوند، یکی از رنگدانه های دارای خاصیت ضد خوردگی، فسفات روی است.
7_برای جلوگیری از محو شدن و از بین رفتن سرب و مس از لوله ها، در سیستم های تصفیه آب به مرور زمان، از ارتو فسفات ها استفاده می شود.
8_از ضدعفونی کننده ها نیز برای جلوگیری از خوردگی میکروبی استفاده می شود. از کلرید بنزالکونیوم نیز اغلب در صنعت میادین نفتی استفاده می گردد.
9_برای روغن کاری، معمولاً از دی تیوفسفات روی استفاده می شود؛ این مواد باعث رسوب سولفید روی بر سطح می گردند.
10_پوشش های خوردگی معمولاً به سوخت ها، مایعات هیدرولیکی، خنک کننده ها، آب دیگ بخار، روغن موتور و بسیاری مایعات دیگر افزوده می شوند. برای سوخت ها از انواع پوشش خوردگی میتوان استفاده نمود.
